"މިސްކް" މިބައްޔަށް ހޭލުންތެރިވަމާ!!

މަލްޓިސިސްޓަމް އިންފްލެމޭޓަރީ ސިންޑްރޯމް އިން ޗިލްޑްރެން (މިސްކް) އަކީ ކޯވިޑުގެ ސަބަބުން ކުޑަކުދިންނަށް ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. އަދި ކޯވިޑަށް ފަރުވާދެމުން ދާއިރުވެސް މިބަލި ޖެހުމުގެ އިންސައްތަ ބޮޑުކަމަށް ސިއްޙީ މާހިރުން ވިދާޅުވެއެވެ.

ކޯވިޑް ޖެހުމުން ހަށިގަނޑަށް ބަދަލުތަކެއް އާދެއެވެ. އެގޮތުން ހަށިގަނޑުގައި ކެމިކަލް ނުވަތަ ދަވަ އުފެދޭ މިންވަރު އިތުރުވެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ހަޑިގަނޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމް ހަށިގަނޑުގައި އިތުރުވެފައިވާ މާއްދާތައް ހަމަޔަކަށް އެޅުވުމަށްޓަކައި ކެނޑިނޭޅި މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަން ފަށައެވެ.

ހަށިގަނޑުން ކުރާ މަސައްކަތްތައް އިތުރުވެމުގެ ސަބަބުން މުހިއްމު ބޮޑެތި ގުނަވަންތަކަށް މިކަމުގެ އަސަރުކުރެއެވެ. އެގޮތުން މި ފަދަ ޙާލަތުގައި ހަށިގަނޑުގެ ކޮންމެވެސް ދެ ގުނަވަނެއް ޝާމިލުވާހެން، އެ ގުނަވަންތަކުގެ މަސައްކަތްތަކަށް ބުރުއަރުވައެވެ. މިފަދައިން ދެ ގުނަވަނެއް ސިއްޙީގޮތުން ނުރައްކާތެރި ޙާލަތަކަށް ބަލީގެ ސަބަބުން ގެންގޮސް އެ ގުނަވަންތައް ދުޅަވުމަށް މަގުފަހިވާތީ މި ބައްޔަށް މަލްޓިސިސްޓަމް އިން އިންފްލެމޭޓަރީ ސިންޑްރޯމް ކިޔައެވެ.

"މިސްކަކީ އިންފްލިމޭޓަރޫ ޑިޒީޒްއެއް. މިއީ ގައިން ގަޔަށް އަރާ ބައްޔެއް ނޫން. ފެތުރޭ ބައްޔަކީ ކޯވިޑް. ކޯވިޑް ޖެހުމަށްފަހު ހަށިގަނޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމުން އެކުރާ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި އެ އުފެދޭ ކެމިކަލްތަކާއި ދަވައިގެ ސަބަބުން މިސްކު ޖެހެނީ. ހަށިގަނޑުގެ މި ހުންނަ ބައި ވަރު ސިސްޓަމްތައް އެގޮތުން، ހިތާއި، ގޮހޮރާއި، ހަމާއި، ފުއްޕާމެއާއި މި ފަދަ ސިސްޓަމްތަކުގެ ތެރެއިން ދެ ސިސްޓް މިސްކުގައި ޝާމިލްވާތީ މަލް މަލްޓިސިސްޓަމް އިންޕްލެމޭޓަރީ ކިޔަނީ" ޑޮކްޓަރ އަޙްމަދު ފައިސަލް ވިދާޅުވިއެވެ.

މިސްކުގެ މައިގަނޑު އެއް އަލާމާތަކީ ގަދަޔަށް ހުންއައުމެވެ. އެގޮތުން 40-39 ޑިގްރީއަށް ހުން ގަދަވާކަމަށާއި، މިބަލީގައި އަންނަ ހުމަކީ އެއްވެސް ބޭހަކަށް އެންޓިބޮޑީއަކަށް ނުގުޑާ ހުމެއްކަމަށް ޑރ ފައިސަލް ވިދާޅުވިއެވެ. މީގެ އިތުރުން ގައިގެ އެކި ތަންތަނުގައި ރިއްސުމާއި ދުޅަވުމާއި މިފަދަ އެތަކެއް އަލާމާތެއް ބަލީގެ ސަބަބުން ބަލިތަހައްމަލް ކުރާ ކުއްޖާއަށް ކުރިމަތިވާނެ ކަމަށްވެސް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

ތަފާތު ދެ ސިސްޓަމެއް ޝާމިލުވެގެން ޖެހޭ މިބަލީގައި ހަށިގަނޑުގެ އެކި ސިސްޓަމްތަކުން ފެންނަ އަލާމާތްތަށް ތަފާތުކަމަށް ވެސް ޑޮކްޓަރ ފައިސަލް ހާމާކުރެއްވިއެވެ.

އެގޮތުން ބަލީގައި ޝާމީލުވާ ގުނަވަނަކީ ހަން ކަމުގައި ވާނަމަ، ހަން ރަތްވުމާއި، ބިހި ނެގުމާއި، އަތް ދުޅަވުން ހިމެނެއެވެ. ލޯކަމުގައި ވާނަމަ ލޯ ދުޅަވުމާއި، ލޯމަތި ދުޅަވުމާއި، ލޯ ރަތްވުން ހިމެނެއެވެ. ކިޑްނީކަމުގައި ވާނަމަ ކުޑަކަމުދިޔުމުގައި ދިލަނެގުމާއި ތަދުވުން ފަދަ އަލާމާތްތައް ފެނެއެވެ. ބަނޑުގައި ނަމަ ހޮނޑުލުމާއި ބަނޑު ދިޔާވުން "ޑައިރިއާ" ފަދަ އުނދަގޫތަކާއި ބަލީގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިލާންޖެހެއެވެ.

ހިތް ނުވަތަ ލޭގެ ޕްރެޝަރަށް ބަލީގެ ސަބަބުން އަސަރުކޮށްފިނަމަ ހިތް މަސައްކަތްކުރާ ރޭޓު ދައްވުމާއި، ލޭގެ ޕްރެޝަރ ދައްވެ ޝޮކަށް ދިޔުމާއި، ހިތް މަސައްކަތްކުރާ ވަރު ދައްވުމުން ހަށިގަނޑުން ވަރުބަލިކަން އިހްސާސްވުންފަދަ އަލާމާތްތައް ފެންނާނެއެވެ. ސިކުނޑިއަށް ބަލީގައި އަސަރުކޮށްފިނަމަ ފިޓުޖެހުމާއި ކުއްޖާއަށް ވާނުވާ ނޭގިގެން އުޅުމާއި، ވާހަކަ ދެކެވޭ އުމުރުގެ ކުއްޖެއް ނަމަ ކިޔާއެއްޗެއް ސާފުނުވުމާއި، އޮޅުން އަރާފައި ކުއްޖާހުރުން ފަދަ ކަންތައް ދިމާވެއެވެ. ފުއްޕާމޭނަމަ ނޭވާލާން އުދަގޫވުމާއި، ނޭވާ ކުރުވުމާއި، އޮކްސިޖަލް ލެވެލް ދައްވުން ފަދަ ހާލަތަށް ކުއްޖާ ދެއެވެ.

ޑޮކްޓަރ ފައިސަލް ވިދާޅުވީ ބަލީގައި ހުމުގެ އިތުރުން އެހެން ސިސްޓަމްތައް ޝާމިލްވުމާއެކު ހޮސްޕިޓަލުގައި ބާއްވައިގެން ފަރުވާދޭން ޖެހޭކަމަށެވެ. ހަމައެކަނި ހުން އަންނަ ކަމުގައި ވާނަމަ ގޭގައި ހުމަށް ފަރުވާދެވިދާނެކަމުގައެވެ. އެގޮތުން، ފެން އެޅުމާއި، ގިނައިން ދިޔާއެއްޗެހި މަދުއެތިކޮޅުން ދިނުމާއި ހަ ގަނޑިން ބޭސް ދިނުމާއި، ކުއްޖާ އެންމެ ލަސްވެގެން 6 ގަޑިއިރުވާއިރު ކުޑަކަމުދޭތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ބަލައި ފަރުވާ ދެވިދާނެކަމަށެވެ.

ނަމަވެސް ހުމާއެކު ހަށިގަނޑުގެ އެހެން ގުނަވަންތައް ޝާމިލްވުމުން ކުއްޖާގެ ޙާލަތު ދަށަށް ގޮސް ބައްޔަށް ހޮސްޕިޓަލުގައި ފަރުވާން ދިނުން ނޫން ގޮތެއް ނޯންނާނެކަމަށް ވެސް ޑޮކްޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ. ހޮސްޕިޓަލުގައި ބާއްވައިގެން މިސްކަށް ދޭ ފަރުވާއަކީ އައިވީއައިޖީއެވެ. އައިވީއައިޖީއަކީ އަގުބޮޑު ބޭހެއްނަމަވެސް އަދި އައިޖީއެމްއެޗުގައި ބޭހުގެ ސޮޓްކް އެބަހުރިކަމަށާއި، އިތުރު ސްޓްކެއް ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ކުރާކަމަށާއި ވަރަށް އަވަހަށް އެ ސްޓޮކް ލިބޭނެކަމަށް ވެސް ޑޮކްޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ.

ބަލިން ރައްކާތެރިވުމަށް ކުރަންޖެހޭ މައިގަނޑު ކަމަކީ، ކޯވިޑް ވެކްސިން ފުރިހަމަކޮށް، ކޯވިޑުން ރައްކާތެރިވުމެއެވެ. އަދި ޙާއްޞަކޮށް ކުޑަކުދިން އުޅޭ ގޭތަކުގައި، ކޮންމެހެން ބޭރަށް ދާން ޖެހިގެން ނޫނީ ބޭރަށް ނުދިޔުމާއި، މިފަދަ ހާލަތެއްފައި ނުކުންނަން ޖެހުނަސް ގެއަށް އައުމާއެކު ވީހާވެސް އަވަހަށް ހެދުން ބަދަލުކޮށް ސާފްތާހިރުވެ، އަތްފައި ދޮވުމަށް ޑޮކްޓަރ އިރުޝާދު ދެއްވައެވެ.